منابع چوبی موجود در جنگل های ایران یکی از با ارزش ترین داریی ها محسوب می شود. زیرا تنها کمتر از 5 درصد از مساحت ایران را جنگل ها پوشانده اند. آینده تولید ام دی اف در ایران بستگی به میزان متریال خام موجود دارد. میزان متریال های موجود در ایران هم وابسته به میزان درختان فرسوده و میزان واردات چوب خام دارد.
.jpg)
به علت تولید محدود متریال های خام، صنعت های وابسته به تولید چوب هم نمی توانند رشد زیادی داشته باشند. یکی از مهم ترین صنایع وابسته به چوب MDF ها هستند.MDF ها به طور گسترده ای در تولید وسایل چوبی، کابینت های آشپزخانه، درب، کف پوش و کارهای تزئینی و دکوری استفاده می شوند.
.jpg)
چالشی که اکنون در این صنعت با آن مواجه هستیم، تولید متریال های خام برای تولید محصولات MDF در بازارهای ایران است.
در حال حاضر شش کارخانه ام دی اف، با مصرف سالانه 600000 متر مکعب چوب خام در ایران وجود دارد. مهم ترین دلیل تولید کم ام دی اف در ایران، منابع محدود متریال خام و ماشین آلات با تکنولوژی قدیمی هستند که با وجود متریال های خام با کیفیت و ماشین آلات پیشرفته حل خواهد شد. منابع تولید متریال خام در ایران بسیار محدود است و واردات چوب خام (تنه درخت) ممنوع است.
اما علیرغم شرایط موجود در بازار کنونی ام دی اف، تولیدکنندگان ام دی اف با دستگاه های پیشرفته کار می کنند و استفاده از ماشین این صنعت در حال پیشرفت است.
با توجه به کمبود درخت و کاشت کم درخت در ایران، در سال 2008 پیشنهادی مبنی بر کاشت درختان به منظور ایجاد منابع چوب خام برای تولید ام دی اف و کاهش هزینه تولید MDF در ایران ارائه شد. با توجه به افزایش نرخ جمعیت در ایران، مصرف پانل های چوبی هر ساله در حال افزایش است. اما تاثیرات اقتصادی قانون واردات، بر نرخ تولید و رقابت اقتصادی بین تولید کنندگان ام دی اف به خصوص در سال 96 تاثیر گذاشته است.
وقتی در سال 1996 برای اولین بار ام دی اف وراد ایران شد، واردات ام دی اف در ایران به طور چشمگیری از 217081 متر مکعب در سال 2004 به 1078472 متر مکعب در سال 2012 افزایش یافت. قبل از سال 2004 مجموع مصرف داخلی MDF کاملا به واردات وابسته بود.
در حال حاضر 30 درصد از ام دی اف از تایلند، 24 درصد از ترکیه، 21% از چین، 14% از امارات متحده عربی، 10% از مالزی و 1% از دیگر کشورها وارد ایران می شوند.
| سال
| تولید
| صادرات
| واردات
| مصرف
| | 2004
| 26300
| 0
| 217081
| 243381
| | 2005
| 40426
| 0
| 259771
| 300197
| | 2006
| 48219
| 0
| 351324
| 399543
| | 2007
| 70127
| 0
| 497500
| 567627
| | 2008
| 75412
| 0
| 411706
| 487118
| | 2009
| 142206
| 0
| 765428
| 907634
| | 2010
| 185317
| 0
| 791374
| 976691
| | 2011
| 301639
| 0
| 1084812
| 1386451
| | 2012
| 411949
| 0
| 1078472
| 1490421
| | 2013
| 429359
| 0
| 882886
| 1312425
|
در سال 2004 اولین کارخانه ام دی اف در ایران، با تولید سالانه 40000 متر مکعب ایجاد شد و در سال 2012 تولید MDF حدود 16 برابر بیشتر از سال 2004 شد.
در سال 2013، تولید، واردات و صادرات چوب های LDF به ترتیب 980559 - 54548 و 19037 متر مربع اعلام شدند و تا مدتی این پانل های چوبی بر بازار چوب حاکم بودند تا اینکه در سال 2009 MDF رشد خوبی پیدا کرد. درواقع LDF در بازار ایران جای خودش را باز کرده بود و MDF درحال رشد و گرفتن بازارهای ایران برای کاربردهای متنوع و جدید بود. درخواست برایMDF در ایران به سرعت رشد کرد و بعد از مدتی از LDF پیشی گرفت.
MDF هم چنین در رقابت با چوب های قدیمی مورد استفاده در نجاری هم قرار گرفت اما مهم ترین دلیل محبوبیت MDF در بین کاربران ایرانی، تنوع، زیبایی و مقاومت آن در برابر نفوذ آب است. افزایش استفاده فرصتی برای افزایش ظرفیت تولید با استفاده از ماشین آلات وارداتی ایجاد کرد.
کارخانجات تولید ام دی اف در ایران به دو صورت محصولات خود را به بازار عرضه می کنند ام دی اف خام و روکش شده. بیشترین روکش هایی که در ایران استفاده می شوند: روکش ملامینه، روکش فویل و hpl هستند. روکش ها خریده می شوند و روی ام دی اف های خام قرار می گیرند و به فروش می رسند.
در ایران صادارات ام دی اف وجود ندارد زیرا منایع و تولید کنندگان محلی بسیار اندک هستند.
تولید ام دی اف در ایران از سال 2004 تا 2013:
| کارخانه
| 2004
| 2005
| 2006
| 2007
| 2008
| 2009
| 2010
| 2011
| 2012
| 2013
| | کاسپین
| 26300
| 40426
| 48219
| 46602
| 48000
| 44909
| 47864
| 47800
| 46761
| 47413
| | آرین سینا
|
|
|
| 16000
| 33270
| 63500
| 71000
| 74323
| 104612
| 102620
| | پارس
|
|
|
| 17525
| 28631
| 33797
| 44953
| 41575
| 47452
| 50131
| | آرین
|
|
|
|
|
|
| 20000
| 114068
| 160700
| 147300
| | لوح سبز جنوب
|
|
|
|
|
|
| 1500
| 23873
| 52424
| 56170
| | کیمیا چوب
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| 25725
|
جدیدترین کارخانه جات تولید ام دی اف که در ایران فعالیت می کنند:
- MDF گیلان با تولید سالیانه 120000 متر مکعب
- آرتا با تولید 105000 متر مکعب
- MDF مازندران با تولید 105000 متر مکعب
- MDF شمال خراسان با تولید 90000 متر مکعب
- MDF بوشهر با تولید 6000 متر مکعب
آمار واردات ام دی اف و انواع چوب آلات در سال 96:ام دی اف (MDF):
مقدار واردات MDF در نه ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته 19% کاهش نشان می دهد. مجموع واردات انواع MDF در نه ماهه اول سال 96، مقدار 810,654 متر مکعب به ارزش 241,627,111 دلار بوده است.
چوب آلات خام:
جمع کل واردات چوب آلات خام به کشور در نه ماهه نخست سال جاری مقدار 317,895 تن به ارزش 119,201,853 دلار بوده است که از نظر مقداری حدود 37% نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است. از این مقدار واردات 95% به صورت الوار بوده است.
که از این مقدار بیشترین میزان چوب وارداتی الوار بوده است و کمترین میزان آن چوب دو نیم شده، ترکه و بریده است.
روکش های چوبی:
مقدار واردات روکش های چوبی در این مدت 3557 تن به ارزش 9497935 دلار بوده است. این مقدار واردات نسبت به مدت مشابه سال گذشته 41 درصد افزایش داشته است.
روکش های مصنوعی:
در این دوره جمعا 16،359 تن انواع روکش های مصنوعی به ارزش 45,558,066 دلار به شرح زیر وارد کشور گردیده است:
روکش pvc (ترموپلاستیک) به مقدار 10952 تن به ارزش 30,163,245 دلار (17% کاهش).
روکش ملامینه به مقدار 4329 تن به ارزش 12,577,404 دلار
HPL (فرمیکا) به مقدار 1,195 تن و به ارزش 2,817,417 دلار. (12% افزایش). با توجه به قیمت های متعارف HPL به نظر می رسد در واردات HPL کم اظهاری شدید وجود داشته باشد.
نئوپان
مجموع واردات نئوپان در نه ماهه نخست سال جاری 2،548 متر مکعب به ارزش 1,050,196 دلار بوده است. این مقدار نسبت به سال گذشته 83% کاهش نشان می دهد.
هم چنین تخته فیبر سبک، تخته فیبر سخت، تخته لایه و کل اوراق فشرده چوبی هم از انواع دیگر فرآورده های چوبی وارد شده به ایران بوده اند.
بنابراین بررسی و تخمین نیازها و درخواست های آینده برای پانل های چوبی ام دی اف می تواند کمک زیادی به تصمیم گیری برای ایجاد یک برنامه بلند مدت در این بخش از صنعت بکند. پیش بینی نیازهای آینده برای کالا و سرویس های مختلفی استفاده می شود و با هدف سرویس دهی بهتر در آینده انجام می شود.
اما پیش بینی مصرف ام دی اف در ایران کار آسانی زیرا اطلاعات مصرف ام دی اف در ایران فقط برای ده سال موجود است و تولید ام دی اف در ایران به دلیل کمبود متریال های خام، شرایط اقتصادی و تحریم ها دستخوش تغییرات شدیدی می شود.
از سال 2004 مصرف ام دی اف در ایران حدود 5 برابر افزایش داشته است. داده های تخمین زده شده از میزان نیاز به ام دی اف در ایران نشان می دهد که میزان کلی نیاز به ام دی اف در ایران به 1642000 متر مکعب در سال 2018 خواهد رسید که در مقایسه با سال 2013، %42 افزایش خواهد داشت.
افزایش نیاز به ام دی اف بیانگر این است که تولید کنندگان ام دی اف با کمبود متریال خام در آینده مواجه خواهند شد. این نیاز با پدیدار شدن کارخانه های جدید، بحرانی تر خواهد شد.
برای پاسخ به نیاز متریال خام برای تولید ام دی اف، لازم است مجموعه ای از استراتژی ها را به کار بگیریم. اولین راهکار گسترش گیاهان و درخت ها و افزایش کاشت آن هاست. این راهکار یک راه حل بلند مدت برای افزایش تولید چوب خام است. اما بخش عمومی به دلیل عدم وجود کنترل و مدیریت مناسب، نمی تواند در این بخش موفق باشد. به نظر می رسد ریسک سرمایه گذاری در درخت کاری نسبت به واردات ام دی اف و روکش بسیار بیشتر باشد.
اما برای گسترش صنعت چوب لازم است تا پروژه های ثابتی در این زمینه راه اندازی شود.
استفاده کاربردی از جنگل های زراعی می تواند با یک راه علمی انجام شود. جنگل ها می توانند با درخت کاری دوباره احیا شوند و استفاده از آن ها در صنعت چوب گسترش پیدا کند.
دوم، متقاعد کردن دولت برای منع قانون جلوگیری از واردات چوب درختان و سوم تغییر منابع چوبی است می توانیم منابع سلولزی را جایگزین منابع کنونی کنیم.
اقتصاد چوب کشور بیمار بوده و بحران در صنایع چوب به دلیل کمبود ماده اولیه در دو سال دیگر نمود پیدا می کند و افزود که درحال حاضر واردات چوب به صورت خام جهت تامین مواد اولیه کارخانجات به شدت احساس می شود، حال انکه به دلیل نبود امکانات و شرایط قرنطینه چوب، واردات آن ممنوع است.
طبق اعلام منصوری، مصرف سالانه "ام دی اف کشور" دو میلیون و 500 هزار متر مکعب بوده حال آنکه میزان تولیدات ام دی اف کشور به یک میلیون و 200 هزارمتر مکعب می رسد که بیش از نیمی از ام دی اف داخل کشور از محل واردات تامین می شود.
این در حالی است که تعداد زیادی از تولید کنندگان ام دی اف در شمال، ام دی اف با کیفیت نه چندان مناسب را از روسیه وارد کرده و پس از روکش در کارخانه خود، به اسم تولید داخل به بازار عرضه می کنند.
در حال حاضر می توان گفت ام دی اف یکی از پرکاربردترین محصول در مقابل محصولات دیگر چوبی است و تخمین زده می شود که در سال 2018 ، 1642000 متر مکعب در ایران مصرف داشته باشد.
این درحالی است که در سال 96 قیمت متریال خام برای تولید ام دی اف افزایش چشمگیری داشت و تولید کنندگان ام دی اف نیاز به تولید چوب خام را نیازی اساسی دانستند و اعلام کردند هزینه ای که برای واردات چوب خام می پردازند تقریبا باسود به دست آمده برابر و یا حتی بیشتر است و باید فکری به حال تولید چوب خام در ایران کرد.
طبق آمار تقریبی اعلام شده در سال جاری 10 میلیون تن چوب خام مورد نیاز است درحالی که تنها 3 میلیون تن چوب در جنگل های شمال تولید می شود و میزان باقی مانده باید از راه واردات تأمین شود.
با توجه به نتایج به دست آمده برای تشویق تولید کنندگان ام دی اف به ادامه تولید، نیاز به برنامه ای برای گسترش جنگل ها و منابع چوب خام داریم.
|